Jednym z narządów organizmu kota, który budzi zachwyt i podziw człowieka  jest jego skóra pokryta okrywą włosową.

 Rola skóry polega na ochronie organizmu przed wpływem środowiska zewnętrznego , a także na regulacji gospodarki wodnej i elektrolitowej oraz temperatury. Skóra kotów ma od 0,2 do 0,4 mm grubości. Najgrubsza jest na grzbiecie , a na brzuchu najcieńsza. Prawie cała powierzchnia skóry kota jest pokryta włosem. W procesie powstawania włosa można wyróżnić kilka faz . Podczas wzrostu(faza anagenu) włos jest wysuwany na zewnątrz, w fazie przejściowej(faza katagenu) włos nie rośnie i tkwi mocno w mieszku włosowym. Następnie rozpoczyna się faza spoczynku (telogenu). Pod koniec tej fazy włosy wypadają. Wzrost włosów nie jest zsynchronizowany i zachodzi w sposób nieuporządkowany w różnych częściach ciała. Jednak niekiedy w wyniku choroby lub działania leków może dojść do sytuacji, kiedy wszystkie włosy jednocześnie osiągają fazę spoczynku (telogenu) i wtedy może dochodzić do wyłysień. U zdrowego dobrze odżywionego kota normalnym zjawiskiem jest wypadanie części włosów, które są w fazie spoczynku. U kota między normalnymi włosami występują również włosy czuciowe. Można je na przykład zlokalizować nad oczami i powierzchni dłoniowej przednich łap. Gruczoły łojowe przylegające do mieszków włosowych produkują warstwę lipidową, która pokrywa naskórek i włosy. W tej warstwie znajdują się również komórki, które biorą udział w mechaniżmie obronnym organizmu i chronią skórę kota przed zakażeniami przez chorobotwórcze drobnoustroje.

Koty wylizując się rozprowadzają po całej powierzchni skóry wydzielinę lipidową produkowaną przez gruczoły łojowe oraz usuwają wypadłe , martwe włosy , które w dużej części są połykane. Połknięte włosy tworzą w żołądku pilobazoary (kuleczki z włosów) ,które następnie są wydalane przez układ pokarmowy(np. poprzez wymioty). W przypadku kotów krótkowłosych nie ma z tym problemów , natomiast u kotów długowłosych zbyt duża ilość połkniętych włosów może powodować zatkania jelit i zaparcia lub też zbyt częste wymioty. Większość kotów o obfitej okrywie włosowej wymaga wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych takich jak systematycznie szczotkowanie i kąpiele. W przeciwnym razie ich sierść może się skołtunić ,a następnie sfilcować. Szczotkowanie okrywy włosowej kota to bardzo pożyteczna czynność .Pomaga usunąć martwe włosy, a poprzez masaż skóry pobudza je do wzrostu . Jeżeli  chodzi  o  szczotkowanie, lekarze weterynarii i hodowcy są zgodni  : jest to czynność jak najbardziej wskazana przy pielęgnacji sierści. Co do przeprowadzania kąpieli przy użyciu szamponów zdania są podzielone. Dermatolodzy weterynaryjni są zdania ,że skóra pokryta warstwą lipidową nie powinna być poddawana działaniu żadnych szamponów , aby nie utracić swoich właściwości obronnych . Poza tym warstwa tłuszczu chroni ją także przed wysychaniem. Najlepiej byłoby ją tylko szczotkować, a jeżeli kąpać ,to tylko w wodzie. W przypadku ,gdy jednak mamy do czynienia z chorobą skóry, bardzo często używane są szampony lecznicze. Dzięki nim rozpuszczone w nich aktywne składniki lecznicze efektywnie działają na wszystkie miejsca skóry. Hodowcy jednak nie wyobrażają sobie aby nie kąpać kotów  w  celach  kosmetycznych. Obecnie na rynku dostępna jest szeroka gama szamponów o różnych właściwościach. Jak zatem postępować-kąpać kota, czy nie?

Kąpiel kota to na pewno zabieg higieniczny , który w przypadku bliskiego obcowania z kotem wpływa na higienę człowieka. Jeżeli kot jest brudny , wydziela niemiłą woń ,możemy go wykąpać , używając szamponu dla kota. Lecz gdy sierść jest czysta, raczej nie powinniśmy przeprowadzać profilaktycznych kąpieli.

Ze względu na inne właściwości skóry kota( naskórek jest wielokrotnie cieńszy jak u człowieka a pH waha się od 7-10 ), szampony  dla ludzi nie nadają się dla kotów.

Przed poddaniem kota kąpieli należy jego sierść rozczesać i usunąć kołtuny. Do tego celu mogą służyć suche szampony lub pudry, czy też spraye rozplatające. Skołtunione miejsca obficie posypujemy suchym szamponem i rozczesujemy grzebieniem lub szczotką. Podczas kąpieli należy uważać by piana nie dostała się do oczu lub uszu zwierzęcia. Aby temu zapobiec można zabezpieczyć uszy kulkami z waty ,należy pamiętać by je potem wyjąć. Po rozczesaniu włosa spłukujemy kota ciepła wodą używając do tego dzbanka (koty żle reagują na przysznic) i nanosimy rozrobiony z wodą szampon, następnie delikatnie  masujemy. Po kilku minutach niezbędnego oddziaływania trzeba spłukać pianę polewając kota wodą z dzbanka lub używając gąbki.Za pomocą ręcznika frotte wycieramy mokrą sierść ,następnie suszymy włosy suszarką ,cały czas  je rozczesując . Po tym zabiegu można spryskać wysuszony włos olejkiem zapobiegającym kołtunieniu.

W przypadku ,gdy sierść kota długowłosego np. persa ulegnie sfilcowaniu , jedynym wyjściem jest wystrzyżenie tych zmienionych miejsc. Czynność tę należy jednak powierzyć doświadczonemu fachowcowi , gdyż bardzo łatwo jest zranić delikatną skórę kota.

Zasady doboru szamponów

Przede wszystkim używamy szamponów dla kotów sprawdzonych firm.  W przypadku gdy skóra i sierść kota jest zdrowa , wybieramy normalny szampon -może być z dodatkiem protein , dostosowany do barwy i rodzaju okrywy włosowej. Jeżeli kot jest kąpany często, decydujemy się na szampony wysokiej klasy, renomowanych firm przystosowane do intensywnej kąpieli. Chodzi o to aby jak najszybciej uległa odtworzeniu naturalna powłoka tłuszczowa skóry, czyli użyte detergenty musza być w tym wypadku bardzo delikatne. Dla kotów nie używamy szamponów z selenem i dziegciem.

 Szampony przeciwpchelne : większość z nich daje niewielkie efekty bójcze , natomiast wykazuje dobre efekty oczyszczające. Szamponu używa się ażeby usunąć pchły znajdujące się aktualnie na zwierzęciu. Następnie należy użyć docelowego produktu biobójczego np. w postaci kropli na kark.

Szampony nawilżające: z dodatkiem takich substancji czynnych jak mocznik, kwas salicylowy, miód . Zalecane gdy skóra jest sucha i występuje drobny łupież. Kwas salicylowy i mocznik wywierają dodatkowo działanie keratolityczne czyli regulują złuszczanie naskórka i rozpuszczają jego nadmiar(grudki,strupki)

Szampony przeciwświądowe: z dodatkiem kwasu salicylowego , miodu , rumianku , nienasyconych kwasów tłuszczowych. Łagodzą objawy świądu skóry zalecane jako terapia dodatkowa w leczeniu świądu skóry.

Szampony na zniszczoną łamliwą sierść. W tym przypadku najczęściej przyczyną są zakażenia grzybicze. Dodatek takich substancji jak mleczan etylu , kwas salicylowy , ketokonazol i proteiny powoduje że włos znowu staje się lśniący i zdrowy.

Na rynku dostępnych jest wiele różnorodnych szamponów dla kotów o coraz to bardziej skomplikowanym składzie substancji czynnych , także nie sposób wszystkich  omówić. Używając jednak szamponu dla kota należy to czynić w konkretnym celu leczniczym (po konsultacji weterynaryjnej) lub kosmetycznym . Jako lekarz weterynarii przestrzegam jednak przed zbyt częstymi kąpielami.

Lekarz weterynarii Mieczysław Dyś

Specjalista chirurg

Gabinet weterynaryjny w Zgorzelecu